Pracownikowi, który zachoruje, przysługuje zwolnienie lekarskie oraz wypłata wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Czas zwolnienia lekarskiego ma zapewnić odpoczynek oraz spokój potrzebny w procesie leczenia. Procedura otrzymania L4 wydaje się nie skomplikowana, czy jednak tak na pewno jest? Komu przysługuje zwolnienie chorobowe oraz kto może je wystawić pracownikowi?
Kiedy i komu przysługuje L4?
Zwolnienie lekarskie inaczej nazywane chorobowym lub L4 jest dokumentem, który ma usprawiedliwić nieobecność pracownika w pracy z powodu choroby. Przysługuje ono każdej osobie objętej ubezpieczeniem zdrowotnym. W praktyce oznacza to, że wystawione może ono być osobie zatrudnionej na umowę o pracę, skorzystać mogą z niego pod pewnymi warunkami też osoby pracujące w ramach umowy zlecenia. L4 pracownik dostanie również w sytuacji, kiedy musi sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny np. dzieckiem.
Korzystanie ze zwolnień lekarskich to jeden z przywilejów pracownika. Pozwala zatroszczyć się o własne zdrowie, a także zdrowie współpracowników. Prezenteizm, czyli szukanie sposobu na unikanie zwolnienia lekarskiego jest zjawiskiem ocenianym negatywnie. Chodzenie do pracy chorym i osłabionym nie przynosi bowiem zysków firmie, a wręcz przeciwnie może spowodować duże straty.
Na co można wziąć zwolnienie lekarskie?
Zwolnienie lekarskie może być wystawione, kiedy stan zdrowia uniemożliwia funkcjonowanie w miejscu pracy i sprawia, że wykonanie obowiązków służbowych jest niebezpieczne i mało komfortowe. Wskazaniem do L4 są, chociażby choroby zakaźne, angina, przeziębienie, biegunka, ciąża oraz wynikający z niej poród i połóg, choroby układu oddechowego, kostno-stawowego, mięśniowego, nerwowego. Lekarz e-zwolnienie może wystawiać również osobom cierpiącym na zatrucia, urazy, nowotwory.
To, na co dokładnie zostanie wystawione L4 warunkowane jest przed kod choroby wpisany na dokumencie przez lekarza. W Polsce od 1996 roku stosuje się Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Kod wpisywany jest na zwolnieniu, które otrzymuje ZUS oraz oryginale – na kopii dla pacjenta nie znajduje się to oznaczenie. Warto jednak o nie dopytać lekarza, bowiem kod choroby wskazuje na to, co nam wolno przebywając na zwolnieniu. Lekarz, wypisując je, może kodem nakazać nam leżenie w łóżku lub też pozwolić na chodzenie, a nawet opuszczenie mieszkania w celu np. przyjęcia zastrzyków czy spotkań z psychiatrą/psychologiem. Zgodnie z Kodeksem Pracy pracownik przebywający na L4 nie może jednak wykonywać pracy zarobkowej, wyjechać na wakacje, robić remontu w domu itp. Prawo do sprawdzenia, czy osoba przebywająca na zwolnieniu nie łamie tego zapisu ma zarówno pracodawca (zgłaszający do ubezpieczenia więcej niż 20 pracowników), jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Kontrola objąć może to, czy L4 jest wykorzystywane zgodnie z ustalonym celem, a także poprawność i autentyczność dokumentu.
Ile można być na zwolnieniu?
Przyczyna wystawienia zwolnienia lekarskiego warunkuje, na ile zostanie ono wystawione. W polskim prawodawstwie nie jest ściśle określone, ile maksymalnie może trwać L4, jednak zgodnie z zapisami pracownik może przebywać na zwolnieniu 182 dni. Pod pewnymi warunkami okres ten może być dłuższy. Jest to możliwe m.in., jeśli pracownik choruje na gruźlice czy jest w ciąży – w takich sytuacjach prawodawstwo dopuszcza zwolnienie do maksymalnie 270 dni. Oprócz wyżej wymienionych ilości dni L4, osoby zatrudnione na umowę o pracę rocznie mogą wykorzystać 14 dni opieki nad chorym i 60 dni na opiekę nad dzieckiem do 14. roku życia.
Kto może wystawić e-ZLA?
E-zwolnienie wystawić może jedynie lekarz. Zgłosić się można po nie do lekarza dowolnej specjalności lub też tego bez specjalizacji. E-ZLA może on wystawić podczas tradycyjnej wizyty, jak i teleporady. Pracujący w przychodniach online lekarze tak jak w przypadku wizyt stacjonarnych mogą wystawić zwolnienie tylko i wyłącznie w sytuacji, w której uznają, że pracownik jest niezdolny do pracy.
Jak wygląda zwolnienie lekarskie?
Od grudnia 2018 roku jest obowiązek wystawiania zwolnień lekarskich w formie elektronicznej. Wymaga to od pacjenta posiadania osobistego konta na profilu PUE (Platforma Usług Elektronicznych ZUS). E-zwolnienie, które zostanie dodane do profilu, będzie mogło być uwzględnione przez pracodawcę oraz ZUS. Jeśli pracownik nie posiada konta PUE zobowiązany jest on dostarczyć L4 w formie papierowej pracodawcy w terminie do 7 dni od jego wystawienia.
Czy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w czasie L4?
Zazwyczaj pracownik przebywający na L4 otrzymuje 80% swojej stałej pensji. Wyjątek stanowią kobiety w ciąży, osoby po wypadku w miejscu pracy lub w drodze od niej, osoby poddające się badaniom w związku z byciem dawcą komórek, tkanek i narządów – im wypłacane jest 100% pensji. 70% wynagrodzenia otrzymują natomiast osoby hospitalizowane (wyłączając powody pobytu z wyżej podanych czynników).
Warto tu zaznaczyć, że przez pierwsze 33 dni zwolnienia wynagrodzenie będzie płacił pracodawca, kolejne dni będą finansowane przez ZUS. Zakład Ubezpieczeń społecznych w całości zapłaci wynagrodzenie na L4 jedynie właścicielowi firmy, pracownikom małych przedsiębiorstw (do 20 osób zatrudnionych).
W niektórych sytuacjach pracownik przebywający na L-4 nie otrzyma jednak wynagrodzenia. Dzieje się tak, kiedy L4 zostanie wystawione z powodu nadużywania alkoholu (nie jest ono płatne przez pierwsze 5 dni jego trwania).
Czy lekarz może wystawić L4 wstecz?
Do lekarza po zwolnienie chorobowe należy udać się jak najszybciej, najlepiej zaraz po zauważeniu u siebie objawów choroby. Jeśli zdarzy się, że na tradycyjną wizytę trzeba czekać kilka dni, warto skorzystać z przychodni online, w której otrzyma się e-zwolnienie. Warto też pamiętać, że lekarz ma możliwość wystawienia L4 wstecz – zgodnie z prawem może ono zostać wypisane na 3 dni wstecz przed badaniem. Lekarze korzystają z tego prawa, jeśli wyniki wyraźnie wskazują, że pracownik przez kilka poprzednich dni był faktycznie niedysponowany.
Więcej informacji można uzyskać u naszych lekarzy, rozpoczynając e-konsultację medyczną w dowolnym momencie.
